Basketbol tarihi nedir,Dünyada basketbol,Türkiye’de Basketbol tarihi
Basketbol tarihi nedir?
Özellikle Abd de fazla izleyiciye sahip olan bu oyun son yıllarda Türkiyrde de ilgi ile izlenmeye başlanmıştır. Oyunun genel yapısı itibariyle el yordamıyla denetim edilen bir topla oynanan grup oyunlarından biri bulunduğu söylenir. Bir spor dalı olarak profesyonel bir şekilde oynanan basketbol oyunlarında 5 şahıstan meydana gelen 2 grup; sahanın iki doğrultusunda da tespit edilen uzunluğu 3,05 metre olan pota adlı alanlara topu isabet ettirip potanın üst evresindeki çemberden geçirerek sayı elde etme kurallarına dayanmaktadır. Basketbol maçlarında temel gaye rakip grupdan daha çok sayı elde etmektir ve bu maçlar 12’şer, 10’ar ve 8’er dakikalık periyotlar durumunda oynanarak galip gelmeye çalışılmaktadır.
Basketbol ilk olarak 1891 senesinde, Amerika’nın Massachumets vilayetinde tespit edilen Springfield Genç Erkek Hristiyan Birliği Eğitim Okulu’nda gövde eğitimi öğretmenliği yapan James Naismitg doğrulusunda keşfedilmiştir. Bu oyun ilk başta yalnızca o devre beyzbol oynayan ve atletlik yapan sproculara idman olması amacıyla gerçekleştirilse de ardından dünya çapında tanınan ve sevilerek oynanan bir spor dalı durumuna gelmiştir. Basketbolun ilk zamanlarında gaye, yüksek bir alana asılan sepetlere topu sokarak sayı elde edilmesiydi. Bu müsabakalar 7 kişilik gruplarla üç sefer 20’şer dakikalık setlerle toplam 1 saat oynanmaktaydı. Bu oyunun adı da tam olarak bu sepetlere oluşturulan atışlardan gelmektedir. İngilizcede sepet topu gibi bir manaya gelen “basketball” kelimesi, Türkçede basketbol olarak anılmaktadır.
Dünyada basketbol
Bu oyunun meydana çıkmasından 2 sene sonra 1893 senesinde ilk kez Avrupa’da denendiği bilinmektedir. Bu deneyim Paris’te tespit edilen eski bir jimnastik salonunda denenmiştir. Ardından 1. Dünya savaşı zamanlarında bu oyun Avrupa’ya süratle yasenemış, bu durumun da en büyük nedeni Amerikalı askerler olmuştur. O devrelerden itibaren büyük bir süratle sunulan basketbol oyunu git gide tanınmış duruma gelmeye başlamıştır.
Daha ardından basketbol adeta Amerikalıların milli sporu olarak benimsenmiş; 1904 senesinde Yaz Olimpiyatları’nda basketbol grupları arasında maçlar düzenlenmiş ve o sene olimpiyatlara katılan bütün ülkeler basketbolu tanımış bulunmuşlardır.
Uzakdoğu’da ise anca 1913 senesinden sonra yaygınlaşan ve karşılaşmalarının yapıldığı basketbol; bu bölümde de gittikçe yaygınlaşmaya başladıktan sonra bundan sonra Çin, Avustralya, Hindistan, Fransa, Birleşik Krallık ve Kanada gibi ülkelerde de büyük spor salonlarında sık sık kurumlar ve okullar arası müsabakalarının yapıldığı bir spor dalı durumuna gelmiştir.
20 Haziran 1932 senesinde İsviçre’de Portekiz, İtalyan, Yunanistan, Arjantin, Çekoslavakya ve Romanya gibi devletlerin de katıldığı “FIBA” ismi verilen basketbol federasyonu kurulmuştur. Bu kuruluş hala 4 senede bir kez bir araya gelerek Olimpiyat Oyunları’nın gerçekleştirildiği kenti ziyaret etmekte ve lüzumlu gördüğü hallerde kural farklılığı yetkilerini kullanmaktadırlar.
Bunun devamında da 1935 senesinde Avrupa Basketbol Şampiyonası başlatılmış ve 2 senede 1 kez bu şampiyona düzenlenmeye devam edilmiştir. 1936 senesinde Berlin Olimpiyat Oyunları’na da dahil edilen basketbol, bu süreçler süresince spor camiasında her daim tanınmış ve sevilen bir oyun olmuştur. 1951 senesine gelindiğinde Erkekler Dünya Şampiyonası’nda oynanan basketbol, 1953 senesinde da Kadınlar Dünya Şampiyonası’na dahil edilmiştir. Avrupa Ligi ise fakat 1995 – 1996 sezonunda başlamıştır.
Türkiye’de Basketbol tarihi
Türkiye’de de basketbolun kendince ilerleyen bir tarihi bulunduğunu söylemek olası olmaktadır. Ülkemizde ilk kez 1904 senesinde oynanmaya başlayan basketbol, Robert Koleji Salonu’nda öğrencilerin denemesi şeklinde kalan bu ilk atılım, fakat 7 sene sonra Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi öğretmenlerinden olan Ahmet Robenson’un basketbolun asli kurallarını Türkçeye çevirmesi ve 10’ar kişilik gruplar yapılmasını sağlayarak basketbol oynanmaya başlamasını sağlamasıyla basketbol oynanmaya başlanmış; fakat bu sefer de Robenson’un eksik teknik bilgi kapasitesi neticesi oyun esnasında pek çok sakatlanma meydana geldiğinden basketbolun sıksık bir oyun durumuna getirilmesi kanaati o noktada da ortadan kalkmıştır.
Daha profesyonelce girişimler 1913 senesinde Fenerbahçe Kulübü doğrulusunda atılmıştır. Kurbağalıdere’de tespit edilen tenis kortunda yaz sezonunda oynanan bu oyun, grupın kendine rakip bir grup bulamamasından dolayı tekrar iptal edilip çalışmalar bırakılmıştır. Fakat 1920 senesinde Cağaloğlu’nda yer alan Yüksek Öğretmen Okulu’nun bahçe evresinde Selim Sırrı Tarcan önderliğinde bir spor şöleni düzenlenmiş, şölen davetlileri arasında YMCA örgütününün(basketbolla alakalı bir kuruluş) spor sorumlusu olan Dr. Diver da bulunmuştur.
Diver’ın, basketbolun meydana çıktığı okul olan Springfield’dan mezun olması ve basketbol bölümünde gerektiğince çok bilgiye sahip olması neticesinda, kendisi Tarcan’a öğrencilere basketbolu öğretme önerilerinde bulunmuş ve ve aralarında anlaşmalarından sonra Diver’in ders verilen okul grupı 4 Nisan 1921 tarihinde Yüksek Öğretmen Okulu’nun bahçesinde YMCA’nın öğrencileri ile basketbol maçı yapmışlar; maçı 18’e 24 Amerikalılar kazanmışlardır.
Son olarak Türkiye’de ilk kez basketbol liginin 1927 senesinde başladığı söylenebilmektedir. Maccabi grupının şampiyonluğu 1933 senesine kadar sürmüş, o seneden sonra Galatasaray grupı güçlenmeye başlamış ve aynı vakitlerde Maccabi’nin konumunu Galatasaray almıştır. Beyoğlu Tepebaşı’nda derli toplu olarak düzenlenen maçlarda Galatasaray’ın üst üste 4 sene şampiyonluk kazandığı bilinmektedir.
