KAPADOKYA’NIN TARİHİ VE YERİ
Günümüzde Nevşehir oarak bilinen Kapadokyanın aslında çok renkli ve çanlı bir geçmişi vardır. Gerek sınır yapısı gerekse sosyal ve siyasi yapısı aslında bilinenden çok farklıdır. Şimdi çoğı kişinin bilmediği kapadokya bölgesini tanıtalım: Kapadokya adını taşıyan bölgeye İlk çağda günümüzdeki Nevşehir Kırşehir Kayseri Niğde Malatya Yozgat Sivas Çorum illeri ile Amasya Tokat Konya Adana Kahramanmaraş illerinin bir bölümünü kapsıyordu.
Bugün Kapadokya denince daha çok Nevşehir Kırşehir Niğde ve Kayseri illerini kapladığı alan anlaşılmaktadır.
Peri bacaları ile dolu doğa harikası vadilerin yer aldığı Kayalık Kapadokya diye adlandırılan bölge ise Nevşehir Niğde Aksaray üçgeni ile sınırlanır.
Kapadokya sözcüğü perslerin bölgeye güzel atlar Ülkesi anlamında verdikleri katpatuka adından gelmektedir.
Tarihi
Kapadokya da Tunç çağının başında Hatti adı verilen halk yaşamaktaydı. İsa’dan önce 19 ve 18. yüzyıllarda ki Asur Ticaret kolonileri döneminde bu bölgede Merkezi bir otoriteye bağlı olmayan bir çok Küçük Krallık bulunuyordu.
Bu sırada Anadolu’ya gelir Hititler kapadokya’yı da içine alan bir alana yerleşerek Hitit İmparatorluğu’nun kurdular.
hititlerin en önemli kentlerinin 1 bölümü Kapadokya’da bulunuyordu bunlardan Nyssa Nevşehir ile Kaniş Kültepe çok önemli ticaret merkezleriydi.
Haliç’te bulunan ve Kapadokya tabletleri adı verilen Asus dili ile yazılmış çivi yazılı tabletler Anadolu’da İsa’dan önce 2000’lerin başını yansıtan ilk yazılı belgelerdir.
Hititlerden sonra Kapadokya Frigler’in bir kolu olan muşkilerin egemenliğine girdi. Mazka’yı yani Kayseri Başkent yapan muşkiler aşağı Fırat Havzası’na kadar uazandılar.
Kapadokya daha sonra 215 yıl egemenliğinde kalacak perslerin eline geçti. bu dönemde Kapadokya perslerin satraplık adını verdikleri eyaletlerden biriydi.
Kapadokya adı Bir coğrafi birlikten çok yönetsel bir bölümü tanımlamaktaydı. satraplar pers kültürünün ve dininin yeşil ırmak boylarında yayılmasına çalıştılar bölgede Zerdüşt dini yayıldı.
imparatorluk eski gücünü yeterince satır atların merkezi olan bağlılıkları gevşemeye ve Pers egemenliği Altında ki birçok topluluk ayaklanmaya başladı.
Büyük İskender Anadolu içlerine Egemen olunca Makedonya egemenliğini istemeyen Kapadokya halkı ayaklanarak İsa’dan önce 332 yılında pers soylularından Ariarathesi Kral yaparak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
kısa sürede bölgede güçlü bir devlet oluşturan bu Kral güçlerini Yeşilırmak yöresinde toplayarak Zile yakınlarında Turhal Kalesi’ni Başkent yaptı Sinop’tan Trabzon’a kadar uzanan kıyı şeridine Egemen olan kralın kurduğu Krallık İskender’in ölümüne kadar varlığını sürdürebildi.
İskender’in ölümünden sonra Kapadokya üzerine yürüyen makedonyalılar bir araya gelerek bölgeye Egemen oldular ama öldürülen Kapadokya kralının yeğeni askerler ile dağa çıkarak 20 yıl süren bir mücadelenin sonunda İsa’dan önce 301 de Kapadokya Krallığı yeniden ele geçirdi. Bu sırada bir başka pers Soylusu olan Mithridates Ktistes de gökırmak ile Yeşilırmak arasında Pontos Krallığını temellerini atmaya çalışmaktaydı.
sonunda Kapadokya biri kuzeyde öbürü güneyde olmak üzere iki krallığa bölünmüştür.
Kapadokya ile Roma İmparatorluğunun ilişkileri İsa’dan önce 200 lerde başladı. Kapadokya Kralları Romalılar ile iyi ilişkiler içine girdiler beşinci Ariarathes’in İsa’dan önce 130 da ölümünden sonra Kapadokya krallığında karmaşa başladı.
birbiri ardına çıkan iç savaşlarla gücünü yitiren Kapadokya Krallığı kendine yönelen baskı ve tehditleri Roma himayesine girerek önledi Güney kapadokya’yı da egemenliği altına almak isteyen pontos krallığının girişimleri Romalılar tarafından engellenmiştir.
bir süre sonra Roma kendine bağlı krallarla yönettiği Kapadokya krallığının İsa’dan önce 17’de doğrudan kendine bağlamıştır.
Roma’ya bağlanan Kapadokya’da verilir indirildi karmaşa dönemi sona erdiği için halk yaşamından memnundu ancak bir süre sonra romanında ekonomik çalkantılar içine girmesi yüzünde bölge halkına karşı baskılar yeniden artmaya başladı.
Bu durum karşısında Hristiyan dininin kurtarıcı olarak gören bölge halkı arasında bu yeni din hızla yayılmaya başladı.
İsa’dan sonra 180 li yıllarda bölgenin en önemli kenti Kayseri’de Bir hristiyan topluluğu oluşmuştur dördüncü yüzyılda Kapadokya bir dinsel Merkez durumuna gelmiştir yedinci yüzyıl başlarında bölgeyi istila eden sasaniler 605 te ele geçirdikleri Kayseri’ye bir yıl ellerinde tutmuşlardır.
7 ile 10 yüzyıl arasında kadar bir zaman Müslüman Arapların saldırılarına uğrayan Kapadokya 1071’de kim Malazgirt Savaşı’nı izleyen yıllarda Türk egemenliği altına girmiştir ve bugüne kadar Türk egemenliğinde varlığını devam edegelmektedir.
İşte Kapadokyanın gerçek ve bilinmeyen tarihini tüm açıklığı ile sizlelrle paylaştık. Eksik olarak gördüğünüz bilgileri Yorum kısmında paylaşabilirsiniz. İstemeniz halinde bilgilirinizi yazının sonuna adınızı kullanarak yazabiliriz.
