Çölyak nedir,Çölyak nasıl tedavi edilir ve belirtileri ,Çölyak hastası neleri yememelidir?
Çölyak nedir?
Çölyak hastalığının görülme sıklığının çok fazla olmamasından dolayı , bire bir karşılaşılmadıkça fazla bilinen bir hastalık değildir. Peki çölyak neden meydanageli, çölyak kimlerde görülür ve çölyak hastaları nelere dikkat etmelidir. Şimdi bu soruların cevaplarını kısaca vermeye çalışalım.
Çölyak kısaca, ‘sindirim sistemi alerjisi’ diyebileceğimiz bir hastalıktır.
“Çölyak hastaları, birtakım yiyeceklerden sakınırsa, herkes gibi kaliteli bir hayat sürdürebilir.” Ama, bu “birtakım yiyecekler”in amacıylae nerdeyse piyasadaki hazır gıdalarin tamamıdır. Çölyak hastası yiyeceği her şeyi sorgulamak zorundadır. Kısaca çölyak hastalığının diyeti, sıradan bir diyet değil, toplumun beslenme alışkanlıklarından tamamiyle değişik olan zor bir hayat biçimidir.
Nedenleri: Hastalığa buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahılların bölgeında tespit edilen gluten adlı bir proteinin ince bağırsakta parçalanamaması namacıyla olmaktadır. Hamurun kabarmasını gerçekleştiren, gıdalarin raf ömrünü uzatan, elde edilen mamülün kalitesine mühim tesiri olan bir tür proteindir. Bu amaçla glutensiz unlarla oluşturulan mamüller acele bayatlamakta, biçim verirken zorlanılmakta ve kabarması gereken bir çok unlu mamülde dilenen kabarma sağlanmamaktadır.
Çölyak hastalarına büyük sorun yaşatan bu hal Ekmeğe dayalı beslenme şekline sahip toplumumuzda çölyak hastalarının hayat standartlarını büyük ölçüde düşürmektedir.
Çölyaklılar glutenli gıdalar aldıkları zaman, ince bağırsaktaki bağışıklık sistemi ikaz edilir ve bağırsağın iç yüzeyi iltahaplanır. Sağlıklı bağırsak hücrelerinin yüzeylerinde tespit edilen ve gıda maddelerinin emilimi gerçekleştiren küçücük ince uzantılar (vilüs) iltahaba bağlı olarak azalır ya da kaybolur (silinir).
Bunun neticesinde iltihaplı bağırsak yüzeyi, birtakım gıda maddelerini emip kana karıştıramaz. Bu da başta vitaminler ve mineraller olmak üzere bedenin ihtiyaç duyduğu detaylı maddelerin eksikliğine yol açarak diğer hastalıklara ve ilerleme geriliklerine bölge hazırlar.
Çölyak ismi nereden geliyor?
Eski senelerde hayatış olan Yunanlı fizikçi Aretaeus yazılarında bir hastalığın belirtilerinden bahsetmiştir. Hastalarını tanımlarken onları “bağırsaklarından hasta” manasına gelen “koilliakos” olarak adlandırmıştır. Francis Adams bu yazıları 1856’da Sydenham Derneği amacıyla Yunanca’dan İngilizce’ye çevirirken karın manasına gelen “celiac” ismini vermiştir. “Celiac” sözcüğü daha sonra Türkçe’ye “çölyak” olarak çevrilmiştir.
Çölyak hastalığı nasıl tedavi edlir?
Erken belirti ve farkındalığı zor olan bir hastalıktır. Bu yüzden çölyak hastalığının erken evrelerde tespit edilmesi zordur. Teşhise dayalı çalışmalardan testleri, katı dışkı tahlilleri ve barium yutulduktan sonra çekilen bağırsak röntgenleri, çölyak hastalığının tanısında yardımcı olur. Bu hastalığa dair şüpheler, mikroskopik anormalliklerin gördüğünüz bir biyopsi testinden sonra sonuçlanacaktır.
Çölyak hastaları şu şekilde de tedavi olabilirler: Glüten içermeyen bir beslenme düzeni, bu hastalığın ana tedavi yöntemidir. Glüten yalnızca tahıllarda ve buğdayda bulunmaz. Birçok hazır gıda glüten içerir. Glütene titiz insanların yiyecek etiketlerini araştırmaları ve etiketsiz olarak üretilmiş gıdalerden uzak durmaları gerekmektedir. Çölyak hastalığı konusunda bilgisi ve yaşanmışlığı olan ziyaretçilerimizin bilgilerini yorum kısmında paylaşmaları faydalı olacaktır.
Çölyak hastaları neleri yemelidir,çölyak hastalığı neden meydana gelir,çölyak hastalığı kimlerde görülür,çölya ne demektir,çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
